Epilepsi tek bir hastalık olmayıp farklı nedenlere bağlı olarak geçici davranış ve/veya şuur değişikliği şeklinde ortaya çıkan ve tekrarlayan nöbetleri tanımlar. Nedeni beyinde ani, anormal ve aşırı bir elektriksel aktivitenin oluşmasıdır. Her yaşta ve her iki cinsiyette görülebilir.

Epilepsi nöbetlerine genetik yatkınlık, zor doğum öyküsü, bebeklikte özellikle uzun ve tek taraflı ateşli havale geçirme, şiddetli kafa travmaları, metabolik bozukluklar, bağımlı kişilerde alkol veya ilacın aniden kesilmesi, beyin tümörleri, felçler sonrası, beyin ve beyinzarı iltihapları (ensefalitler-menejitler), gebelik zehirlenmeleri, beyin damar anomalileri gibi çok sayıda durum neden olabilir.

Nöbet tipine göre değişkenlik gösterir. Ayakta durarak atlatılan saniyeler veya birkaç dakika süren boş bakma şeklinde şuur kayıpları olabileceği gibi, hastanın düşmesine yol açan, kasılma, çırpınmalar, idrar kaçırma, dil ısırmalarının eşlik ettiği yaralanmalara yol açan daha ağır nöbet tipleri de vardır (jeneralize nöbetler). Hastalar bazen nöbetin geleceğini anlayabilir (aura) ve kendini kollayabilir. Beynin temporal bölgesinden kaynaklanan nöbetlerde şuur kaybı ile birlikte ağızda çiğneme hareketleri, ellerde bazı otomatik hareketler (otomatizmalar) ortaya çıkabilir (kompleks nöbetler). Bazen şuur kaybı olmaksızın bazı garip hisler veya algı bozuklukları veya tek taraflı kasılmalar olur (basit nöbetler). Bazı nöbetler sadece uykuda olduğundan epilepsi hasta tarafından fark edilmeyebilir. Aile ve nöbeti görenlerden alınan hikaye bu nedenle çok değerlidir. Nöbetlerin 5 dakikadan uzun sürmesi durumuna ‘status epileptikus’ denir ve acil müdahale gerektirir.

Hasta veya nöbeti görenlerden ayrıntılı bir öykü alınmalıdır. Beyin elektrik dalgalarının kaydedildiği elektroensefalografi (EEG) tetkiki ile nöbet sırasında veya nöbetler arasında anormal elektriksel aktiviteler gösterilmeye çalışılır. Video EEG monitorizasyon tekniği ile hastayı yatırarak günlerce EEG çekmek ve nöbetleri kaydetmek mümkündür. Manyetik resonans görüntüleme (MRG) ve beyin tomografisi (BT) tetkikleri ile beyindeki anormallikler saptanabilir.

Nedeni biliniyorsa altta yatan nedenin tedavisi planlanır. Diğer yandan nöbetlerin kontrolü için nöbet önleyici (antiepileptik) ilaçlar başlanması gerekebilir. Hastanın bu ilaçları önerilen şekilde düzenli kullanması çok önemlidir. Tedaviye yanıta göre ilaç dozları ve alımı düzenlenir, bazen birden çok epilepsi ilaçlarının aynı anda kullanılması gerekebilir. İlaçların etkin olarak kullanılmasına rağmen nöbetler oluyorsa hastanın epilepsi konusunda özelleşmiş bir merkezde yatırılarak incelenmesi gerekir. Bu merkezlerde video EEG monitorizasyon ile epilepsi tipinin daha ayrıntılı saptanması veya epilepsi dışı nedenlerin ortaya konulması mümkün olabilmektedir. Bu incelemeler sonucu epilepsi hastalarının uygun bir grubuna epilepsi cerrahisi uygulanabilmektedir.

Epilepsi nedeni ve tipine göre seyir değişir. Örneğin bazı epilepsi tipleri yalnızca belli bir yaş döneminde görülür ve sonradan geçebilirler. Genelde epilepsi hastalarının büyük çoğunluğu uygun doz ve şekilde ilaçlarını alırlarken nöbet geçirmezler. Belli bir süre nöbet geçirmeyen hastalarda doktor gözetiminde ilacın yavaşça kesilmesi gündeme gelebilir.